روش های پیشگیری، تشخیص و درمان سکته مغزی

روش های پیشگیری، تشخیص و درمان سکته مغزی

سکته مغزی می تواند بر اثر عوامل خطرساز زیادی همچون چاقی، چربی خون بالا، بیماری های خودایمنی، دیابت، و بیماری های قلبی-عروقی ایجاد شود. طبق نظر جناب آقای دکتر محمد صمدیان که جزو بهترین متخصصان مغز و اعصاب تهران هستند، اجرای روش های زیر می توانند از ابتلا به سکته مغزی پیشگیری کنند. این روش ها عبارتند از:

• ورزش منظم
• کنترل فشار خون 
• کاهش مصرف غذاهای چرب (حیوانی و اشباع)
• اجتناب از مصرف دخانیات، مواد محرک و الکل
• کنترل دیابت
• کنترل وزن
• مصرف سبزیجات و میوه ها

تشخیص سکته مغزی چگونه است؟

تست خون:

آزمایش کامل خون شامل سطح پلاکت، زمان انعقاد و الکترولیت های خونی

آنژیوگرام :

تصویربرداری اشعه ایکس با تزریق ماده حاجب (رنگی) به مغز:

 این روش برای افراد دارای حساسیت به ماده حاجب و زنان باردار قابل استفاده نیست.

سونوگرافی کاروتید:

این روش غیر تهاجمی است و بر اساس امواج صوتی ناشی از سرعت حرکت خون در عروق مغزی صورت می گیرد و بطور معمول برای تکمیل بررسی نیاز به MRI است.

سی تی اسکن:

روش تصویر برداری کامپیوتری با اشعه ایکس که میزان حساسیت آن در 3 ساعت اول سکته ایسکمیک کمتر از 10% است، اما دقت آن 96% می باشد. این روش در زنان باردار قابل استفاده نیست.

MRI: 

بهترین روش تصویربرداری برای تشخیص انواع سکته مغزی با حساسیت بالای 80% و دقت حدود 100% است.

اکوی قلب: 

اگر فردی دچار سکته مغزی شده باشد، لازم است برای بررسی وجود یا عدم وجود لخته خونی یا تومور، اکو قلب انجام دهد.

نوار قلب: 

با بررسی فعالیت الکتریکی قلب می توان ریتم های غیرطبیعی قلب و در نتیجه منشاء سکته مغزی را بهتر شناسایی نمود.

انواع سکته مغزی و علت بروز آن

از دلایل عمده اتفاق افتادن سکته مغز می توان به دو دلیل مهم اشاره کرد. این دو دلیل شامل انسداد سرخرگ های مغزی (سکته ایسکمیک) و پارگی عروق خونی مغز (سکته هموراژیک) هستند.

سکته مغزی ایسکمیک:

رایج ترین حالت ابتلا به سکته مغزی (87%) است. زمانی رخ می دهد که سرخرگ های مغزی تنگ یا مسدود شوند و و جریان خونی بافت مغز کاهش پیدا کند. علل آن بطور عمده رسوب چربی در جدار داخلی عروق خونی مغزی، لخته خونی و یا آمبولی است. 

سکته مغزی هموراژیک:

در این وضع، یک رگ خونی دچار پارگی می شود. علل ایجاد سکته مغزی هموراژیک شامل فشار خون بالای کنترل نشده، مصرف بیش از حد داروهای رقیق کننده خون،  آنوریسم مغزی ، ضربه به سر (تصادف)، رسوب پروتئین بر جدار داخلی رگ های مغزی (آنژیوپاتی آمیلوئید مغزی)، AVM و سکته مغزی ایسکمیک منجر به خون ریزی هستند که باعث آسیب به جدار داخلی عروق مغزی می شوند. 

حمله گذرای ایسکمیک (TIA، سکته خفیف مغزی): 

در این نوع سکته مغزی علایم به مدت کوتاهی بوجود آمده و ناپدید می شوند. TIA معمولاً به دلیل کاهش موقت جریان خون در بخشی از مغز در کمتر از 5 دقیقه بوجود می آید. در TIA مانند سکته ایسکمیک جریان خون در بخشی از مغز متوقف و یا کم می شود.

روش های درمانی سکته مغزی

• داروهای ضد انعقاد خون:

در موارد سکته مغزی ایسکمیک یا TIA می توان از داروهای ضد انعقاد و رقیق کننده نظیر وارفارین، هپارین، و آسپیرین استفاده نمود.

• داروهای حل کننده لخته خون:

داروهای استرپتوکیناز، TPA و اروکیناز پلاکت های خونی موجود در لخته را حل کرده و لخته خونی مغز را از بین می برند.

• ترومبکتومی و آمبولکتومی:

 شامل روش های جراحی است که برای برداشتن لخته خونی و یا آمبولی از رگ های مغزی که بطور معمول بصورت بسته با استفاده از میکروسکوپ و نورو آندوسکوپ به همراه کاتتر صورت می گیرند.

• استنت گذاری (آنژیوپلاستی):

در این روش با استفاده از میکرو کاتتر یک لوله توری سیمی ظریف (استنت) را به محل گرفتگی رگ می فرستند تا گرفتگی مسیر را پاکسازی نماید.

• جراحی باز: 

در مواقعی که روش های جراحی بسته امکان پذیر نبوده و منطقه وسیعی از مغز تحت تاثیر سکته قرار گرفته است، متخصص مغز و اعصاب ناچار است از روش جراحی باز استفاده کند. جراحی عروق مغزی  جراحی حساس بوده و نیاز به سال ها تجربه جراحی دارد

• تحریک مغناطیسی مغز (TMS):

در این روش بدون استفاده از جراحی با استفاده از دستگاه های خاص خارج از جمجمه یک میدان مغناطیسی نیرومند و کوچک در محدوده محل سکته ایجاد می کنند تا لخته، آمبولی و یا گرفتگی عروقی برطرف شود.

• کویلینگ:

در این روش یک لوله با استفاده از نورو آندوسکوپ و میکروسکوپ وارد محل ضایعه شده و با پلاتین یا لاتکس محل پارگی در جدار رگ مسدود می شود

• کلمپ (گیره بستن): 

در این تکنیک با گیره های بسیار کوچک به نام کلمپ، پایه محل پارگی مویرگ را می بندند. 

درمان بلند مدت سکته مغزی

توانبخشی پس از درمان: 

پس از اتفاق افتادن هر سکته مغزی یک دوره طلایی برای درمان وجود دارد که بسته به محل، وسعت، و نوع سکته مغزی از بیماری به بیمار دیگر متفاوت است. بخشی از درمان شامل توانبخشی عصبی عضلانی است که شامل فیزیوتراپی، کاردرمانی، گفتار درمانی، اُرتز و پروتز است. منظور از کاردرمانی، روش های مختلفی از تمرینات کششی و تقویتی است که شما می توانید در منزل بدون نیاز به امکانات و تجهیزات خاص برای بهبود سکته مغزی خود انجام دهید.

سوالات متداول درباره سکته مغزی

1. سلام چهار ماه قبل سکته مغزی کردم تاری دید دارم انژیو گردن انجام دادم رگ گردنم باز نشد. چیکار کنم؟

در صورتی که پس از انجام درمان هنوز گرفتگی رگ های گردن برطرف نشده، لازم است سریعاً به یکی از بهترین 

متخصصان سکته مغزی مراجعه نمایید تا با بررسی علت تداوم عارضه، روش های درمانی مناسب را برای شما اجرا نمایند. همچنین، احتمال خطر بروز سکته مغزی مجدد را در نظر گرفته و در صورت لزوم درمان های جراحی را در نظر بگیرید.

2. واسه بهبودی بعد سکته مغزی چکار میشه کرد ؟

جناب آقای دکتر محمد صمدیان بعنوان بهترین متخصص جراحی مغز و اعصاب در تهران، برای تمامی بیماران خود بطور کامل همه روش های درمانی مربوط به آنها را اجرا می کنند تا بیماران در کمترین زمان ممکن بیشترین بهبود را بدست آورند. پس از ارزیابی کامل محل سکته و درمان های اولیه دارویی و جراحی، فرد بلافاصله تحت انواع درمان های توانبخشی، فیزیوتراپی و کاردرمانی قرار خواهد گرفت و با معاینات مستمر به شکل مداوم در راستای بهبود و کاهش ضایعات مغزی درمانهای شما تغییر خواهند کرد تا زمانی که مشکلات شما برطرف گردند.

3. چقدر طول میکشه بعد از سکته مغزی دست و پای بیحس به حالت اول برگرده؟

بهبودی بعد از سکته مغزی بستگی به سکته و زمان واکنش ما نسبت به آن دارد. لازم است ابتدا نوع، وسعت، و محل سکته مغزی دقیقاً بر اساس MRI و سونوگرافی داپلر مشخص شوند تا مدت زمان احتمالی درمان و میزان پیشرفت آن معلوم گردد. همچنین، فاصله زمانی رخ دادن سکته تا شروع فرآیند درمانی عاملی تعیین کننده است. هر چه میزان تخریب بافت های مغزی ناشی از سکته کمتر باشد، بی حسی دست و پا سریعتر بهبود خواهد یافت.

4. فراموشی احتمال سکته مغزی رو افزایش میده ؟

معمولاً فراموشی از نتایج سکته مغزی در ناحیه حافظه است و علت ایجاد سکته مغزی محسوب نمی شود. اما در صورتی که یک بیماری زمینه ای و یا آسیب در بخش های حافظه مغز منجر به بروز سکته شود، آن آسیب ممکن است ابتدا منجر به اختلال در حافظه و سپس منجر به سکته شود. در این صورت فراموشی قبل از سکته مغزی نیز وجود خواهد داشت. 

منابع جهت مطالعه بیشتر:

درمان سکته مغزی + 15 علت سکته مغزی

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/stroke/symptoms-causes/syc-20350113

https://www.cdc.gov/stroke/types_of_stroke.htm